وجه تضمین در معاملات تعهدی ارز دیجیتال؛ آشنایی با مفهوم Margin در بازار معاملات تعهدی

معاملات تعهدی ارزهای دیجیتال، بازاری است که به تریدرها این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به داشتن کل سرمایه مورد نیاز، روی قیمت یک رمزارز شرط‌بندی کنند. این نوع معاملات با ریسک‌های بالاتری همراه هستند، و برای مدیریت این ریسک‌ها، سازوکاری به نام «وجه تضمین» تعریف شده است. وجه تضمین در واقع مبلغی است که معامله‌گر باید به‌عنوان وثیقه در حساب خود نگه دارد تا بتواند وارد معامله تعهدی شود و در صورت نوسان منفی قیمت، از ضرر بیش‌از‌حد جلوگیری شود.

درک صحیح مفهوم وجه تضمین برای کسانی که قصد دارند در بازارهای مشتقه ارز دیجیتال فعالیت کنند، اهمیت بالایی دارد. به همین خاطر، در این مقاله تصمیم گرفتیم به سراغ این موضوع برویم.با یکی دیگر سری مقالات آموزش معاملات تعهدی ارز دیجیتال در مجله ورسلند همراه ما باشید.

وجه تضمین در معامله تعهدی ارز دیجیتال چیست؟

در بازار ارزهای دیجیتال، روش‌های مختلفی برای ترید وجود دارد. یکی از پیشرفته‌ترین و البته پرریسک‌ترین روش‌ها، معاملات تعهدی ارز دیجیتال یا مارجین تریدینگ (Margin Trading) است. در این نوع ترید، برخلاف بازار اسپات (Spot) که خرید و فروش مستقیم دارایی‌ها انجام می‌شود، شما می‌توانید با استفاده از سرمایه قرضی از صرافی، پوزیشن‌های بزرگ‌تری نسبت به موجودی واقعی خود باز کنید.

پیشنهاد مطالعه: معامله اسپات بهتر است یا تعهدی؟ دو راه متفاوت برای ترید ارز دیجیتال

اما برای اینکه بتوانید از این قابلیت استفاده کنید، ابتدا باید مقدار مشخصی از سرمایه خود را به‌عنوان وجه تضمین یا مارجین در حساب معاملاتی خود قرار دهید. این مبلغ به‌نوعی وثیقه‌ای است که شما در اختیار صرافی ارز دیجیتال قرار می‌دهید تا اگر معامله شما به زیان رفت، صرافی بتواند از آن برای پوشش ضرر استفاده کند. به عبارت ساده، وجه تضمین، سرمایه‌ای است که معامله‌گر برای جبران احتمالی زیان‌ها کنار می‌گذارد.

فرض کنید شما فقط ۱۰۰ تتر دارید، اما می‌خواهید پوزیشنی به ارزش ۱۰۰۰ تتر باز کنید. اگر صرافی به شما اجازه استفاده از اهرم ۱۰ برابری بدهد، شما تنها لازم است ۱۰۰ تتر به‌عنوان وجه تضمین در حساب قرار دهید. این ۱۰۰ تتر وثیقه‌ای است که اگر قیمت بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند، از آن برای جبران زیان استفاده می‌شود. اگر ضرر شما از این مقدار بیشتر شود، صرافی پوزیشن را لیکوئید (بسته) می‌کند تا جلوی زیان بیشتر را بگیرد.

نقش وجه تضمین در معاملات تعهدی:

• کنترل ریسک برای صرافی: صرافی‌ها با استفاده از وجه تضمین، از خود در برابر ریسک ضرر محافظت می‌کنند.
• مدیریت ریسک توسط تریدر: تریدر با آگاهی از میزان وجه تضمین و نسبت آن به حجم معامله، می‌تواند بهتر ریسک خود را کنترل کند.
• پایه محاسبه لیکوئید شدن: اگر ارزش حساب معامله‌گر به زیر سطح معینی (مارجین نگهداری) برسد، صرافی پوزیشن را می‌بندد تا از زیان بیشتر جلوگیری کند.

بنابراین، درک مفهوم وجه تضمین در ارز دیجیتال  برای هر معامله‌گری که قصد ورود به معاملات تعهدی یا همان معاملات اهرمی را دارد، ضروری است. اشتباه در مدیریت مارجین می‌تواند منجر به از دست رفتن کامل سرمایه شود، حتی در عرض چند دقیقه، به‌ویژه در بازار بی‌ثبات ارزهای دیجیتال.

پیشنهاد مطالعه: بهترین استراتژی های فیوچرز ارز دیجیتال

آیا وجه تضمین با مارجین تفاوت دارد؟

خیر. در اغلب موارد، «وجه تضمین» و «مارجین» دو واژه برای بیان یک مفهوم هستند. در واقع، در بازارهای مالی، واژه «مارجین» ترجمه‌ی همان وجه تضمین است که برای ورود به معاملات اهرمی و تعهدی استفاده می‌شود. با این حال، بسته به نوع معامله، معنی مارجین در معاملات تعهدی می‌تواند شکل‌های مختلفی به خود بگیرد که در ادامه به انواع آن اشاره خواهیم کرد.

انواع وجه تضمین در معاملات تعهدی ارز دیجیتال

در معاملات تعهدی، وجه تضمین به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

مارجین اولیه (Initial Margin)

مارجین اولیه مقدار سرمایه‌ای است که معامله‌گر باید برای باز کردن یک پوزیشن تعهدی در حساب خود داشته باشد. این مبلغ در واقع شرط ورود به معامله است. مثلا اگر بخواهید پوزیشن لانگ یا شورت باز کنید، صرافی از شما می‌خواهد درصد مشخصی از ارزش کل معامله را به عنوان وجه تضمین اولیه در حساب داشته باشید. این میزان معمولاً بر اساس میزان اهرم انتخابی شما تنظیم می‌شود؛ هرچه اهرم بالاتر باشد، مارجین اولیه کمتری نیاز است.

مارجین نگهداری (Maintenance Margin)

مارجین نگهداری حداقل موجودی‌ای است که باید پس از باز شدن پوزیشن در حساب شما باقی بماند. اگر ارزش دارایی شما به زیر این حد برسد، صرافی ممکن است پوزیشن شما را به طور خودکار لیکویید کند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند. مارجین نگهداری مانند خط قرمز است که عبور از آن می‌تواند به از دست دادن کامل سرمایه منجر شود.

علاوه بر این،‌ دو حالت مارجین دیگر نیز در برخی صرافی‌های ارز دیجیتال وجود دارد که به آن‌ می‌پردازیم:

۱. وجه تضمین ایزوله  (Isolated Margin)

در سیستم ایزوله، وجه تضمین شما تنها به آن موقعیت معاملاتی خاص اختصاص می‌یابد و ریسک به دیگر معاملات شما سرایت نمی‌کند. اگر پوزیشن لیکویید شود، تنها همان مبلغ ایزوله از بین می‌رود و سایر سرمایه شما در امان می‌مانند. این روش برای تریدرهای مبتدی یا کسانی که می‌خواهند ریسک هر پوزیشن را به‌صورت جداگانه مدیریت کنند بسیار مفید است.

2. وجه تضمین کراس  (Cross Margin)

در این نوع مارجین، موجودی کل حساب معاملاتی شما به‌عنوان پشتوانه برای تمام موقعیت‌های باز در نظر گرفته می‌شود. در صورت زیان در یک موقعیت، سود موقعیت‌های دیگر می‌تواند آن را جبران کند. این سیستم برای تریدرهای حرفه‌ای که چندین موقعیت هم‌زمان دارند و مایل‌اند از کل دارایی خود برای حفظ معاملات استفاده کنند، کاربرد دارد.

دلیل اهمیت وجه تضمین برای معامله‌گران ارز دیجیتال

وجه تضمین یکی از اجزای کلیدی مدیریت ریسک در معاملات تعهدی است. بدون وجود این سیستم، کاربران می‌توانستند بدون محدودیت وارد معاملات بزرگ شوند و صرافی‌ها را در معرض خطر نکول قرار دهند. در ادامه دلایل اهمیت این مکانیزم را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم:

1. محافظت از سرمایه معامله‌گر در برابر نوسانات شدید بازار

بازار ارزهای دیجیتال به نوسانات شدید و پیش‌بینی‌ناپذیر خود معروف است. حتی در عرض چند دقیقه، قیمت یک رمزارز ممکن است به‌طور چشمگیری تغییر کند. وجه تضمین، به‌عنوان یک سپر محافظ، مانع از این می‌شود که کل سرمایه شما به‌دلیل نوسانات ناگهانی از بین برود. با وجود وجه تضمین، شما تنها به اندازه مبلغ مشخص‌شده در معرض ریسک قرار می‌گیرید، نه بیشتر.

2. مدیریت بهتر لوریج و کنترل ریسک

بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال امکان استفاده از لوریج یا اهرم را فراهم می‌کنند. لوریج می‌تواند سود شما را چند برابر کند، اما در عین حال، زیان را نیز به همان نسبت افزایش می‌دهد. وجه تضمین یا مارجین در واقع مرز مشخصی برای زیان‌های احتمالی تعیین می‌کند و به صرافی‌ها اجازه می‌دهد در صورت عبور از آن مرز، به‌طور خودکار پوزیشن را ببندند (لیکویید کنند) تا از بدهکار شدن معامله‌گر جلوگیری شود.

3. حفظ تعادل و پایداری در بازارهای مشتقه

صرافی‌ها برای ادامه فعالیت و ایجاد اعتماد در میان کاربران، نیاز به ثبات در سیستم خود دارند. وجه تضمین نقش کلیدی در جلوگیری از ایجاد موقعیت‌های باز کنترل‌نشده و ریسک‌های سیستمی ایفا می‌کند. اگر وجه مارجین به‌درستی اعمال نشود، یک یا چند تریدر می‌توانند کل سیستم را با خطر مواجه کنند. به همین دلیل، تعیین دقیق و هوشمندانه وجه تضمین برای سلامت بازار ضروری است.

4. افزایش اعتماد صرافی‌ها به معامله‌گران

صرافی‌ها برای اجرای معاملات تعهدی باید مطمئن باشند که کاربران توانایی پرداخت زیان احتمالی را دارند. وجود مارجین، به‌عنوان یک وثیقه مالی، به صرافی این اطمینان را می‌دهد که در صورت حرکت بازار برخلاف پوزیشن معامله‌گر، بخشی از زیان را می‌توان از این مبلغ جبران کرد. این اعتمادسازی باعث می‌شود معامله‌گر بتواند با اعتبار بیشتری در بازار فعالیت کند.

5. امکان برنامه‌ریزی بهتر برای مدیریت پوزیشن‌ها

تریدرهایی که با مفهوم مارجین به‌خوبی آشنا هستند، می‌توانند با دقت بیشتری استراتژی معاملاتی خود را طراحی کنند. آن‌ها می‌دانند که با چه میزان سرمایه، چه حجم پوزیشنی را می‌توانند باز کنند، و تا چه اندازه‌ای امکان ضرر دارند قبل از اینکه با خطر لیکوئید مواجه شوند. این آگاهی به تصمیم‌گیری دقیق‌تر و کنترل‌شده‌تر کمک می‌کند.

6. جلوگیری از بروز رفتارهای هیجانی و اشتباهات پرهزینه

در نبود سازوکاری مانند وجه تضمین، معامله‌گران ممکن است تحت تأثیر احساسات و هیجانات، پوزیشن‌هایی بزرگ‌تر از توان مالی خود باز کنند و در صورت شکست، تمام سرمایه‌شان را از دست بدهند. 

محاسبه وجه تضمین معاملات تعهدی چگونه انجام می‌شود؟

محاسبه وجه تضمین معمولاً به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• ارزش کل معامله: برابر با قیمت دارایی ضرب در مقدار آن.
• میزان اهرم انتخابی: هرچه اهرم بالاتر، وجه تضمین کمتری نیاز است.
• نوع پوزیشن (لانگ یا شورت): در برخی شرایط، پوزیشن‌های خاص ممکن است نیازمند مارجین بیشتری باشند.

فرمول ساده:

مارجین اولیه = ارزش معامله / اهرم

به‌عنوان مثال:

اگر بخواهید پوزیشنی به ارزش 10,000 دلار با اهرم 10 باز کنید، وجه تضمین اولیه شما 1,000 دلار خواهد بود.

پیشنهاد مطالعه: کارمزد معامله تعهدی ارز دیجیتال چقدر است؟ مقایسه کارمزد معامله تعهدی ورسلند با صرافی‌های خارجی

رابطه اهرم (Leverage) با وجه تضمین

اهرم یکی از جذاب‌ترین ابزارهای معاملاتی است که با استفاده از آن، کاربران می‌توانند چند برابر سرمایه واقعی خود معامله کنند. اما استفاده از اهرم مستقیماً بر میزان وجه تضمین تأثیر می‌گذارد:

• اهرم بالا = وجه تضمین کمتر
• اهرم پایین = وجه تضمین بیشتر

هرچند اهرم بالا می‌تواند سود بیشتری به همراه داشته باشد، اما ریسک لیکویید شدن نیز به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. بنابراین در انتخاب اهرم باید توازن درستی بین ریسک و سود برقرار شود.

جمع‌بندی

وجه تضمین یا مارجین در معاملات تعهدی، از مهم‌ترین مفاهیم ترید ارزهای دیجیتال است. وجه تضمین نه‌تنها به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه‌ای کمتر وارد معاملات بزرگ‌تری شوند، بلکه ریسک معاملات را نیز تا حدی قابل مدیریت می‌کند. بنابراین همانطور که گفتیم، فهم دقیق این مفهوم در معاملات تعهدی ارز دیجیتال برای هر تریدری ضروری است.

ضمنا، اگر هنوز در ابتدای مسیر ترید ارز دیجیتال هستید، توصیه می‌کنیم از اهرم‌های پایین استفاده کرده و مدیریت سرمایه را فراموش نکنید.